 |
Yargı Örgütü Konu Anlatımı |
yargı örgütü;
- Uyuşmazlıkların niteliğine Hazırlandıkları hukuk dalına
- Uyumsuzları çözümlemekle görevlendirilmiş mahkemelere
- Belirlenmiş mahkemelerde yapılan yargılama usullerine göre
Türk Hukukun bulunan yargı kolları şu şekilde incelenebilir.
- Adli yargı
- İdari yargı
- Anayasa yargısı
- Mali yargı
- Uyuşmazlık yargısı
Bütün yargı kolları kural olduğu için ayrı bir mahkeme örgütlemesine sahiptir. herhangi bir yargı kolunda görevli olan mahkemeler kendisinin yargı kollarında bulunan dava ve işler konusunda nihai ve kesin karar alma yetkisine sahiplerdir.
Adli yargı nedir?
Hem genel hemde olağan bir yargı koludur.bu nedenden dolayı yargı kollarının görev alanı içerisinde girmeyen bütün dava ve yargısal işler adli yargıda çözülmektedir. Adli yargı kolunda şu mahkemeler bulunur;- Yargıtay
- Bölge adliye mahkemeleri
- İlk derece mahkemeleri
İlk derece mahkemeleri nelerdir?
İlk derece mahkemeleri hukuk ve ceza mahkemelerinden oluşmaktadır.Hukuk mahkemeleri özel hukuk alanında ortaya çıkan sorunların çözümlendiği ve sonuç hazırlandığı adli yargı ilk derece mahkemeleridir. Hukuk mahkemeleri genel ve özel mahkemeler şeklinde ikiye ayrılmaktadır.;- Genel Mahkemeler
- Sulh Hukuk
- Asliye Hukuk
- Özel Mahkemeler
- Asliye ticaret mahkemesi
- Aile mahkemesi
- Tüketici mahkemesi
- İş mahkemesi
- İcra mahkemesi
- Kadastro mahkemesi
- Fikri ve sınai haklar hukuk mahkemesi
Özel mahkemeler nelerdir?
Özel kanunla kurularak bakacakları işler ve davalar belirlenmiş bireyler ve ya uyumsuzluk çeşitleri ile sınır koyulmuş mahkemelere özel mahkemeler denir.Ceza mahkemeleri nelerdir?
Kanunların suç olarak saydığı davranış ve ya eylem olaylarının uygulanması halinde suç işleyenlerin yargılanması ve bizzat suçlu oldukları zaman uygulanacak cezaların belirlenmesi halinde açılan davalara bakmak ile görevlidirler. Kanunların suç saydığı fiil ve ya işlemlerin gerçekleştirilmesi halinde suç işleyenlerin yargılanması ve suçlu bulundukları takdirde alacakları cezaların belirlenmesi için açılan davalara bakmakla görevlidirler.- Ceza Mahkemeleri
- Genel Ceza Mahkemeleri
- Sulh Ceza
- Asliye Ceza
- Ağır Ceza
- Özel Ceza Mahkemeleri
- Çocuk Mahkemesi
- Trafik Mahkemesi
- Fikri ve sınai haklar hukuk mahkemesi
- İcra ceza mahkemesi
Bölge adliye mahkemeleri mahkemeleri nedir?
İkinci derece adli yargı mahkemelerine denir.Bölge adliye mahkemelerinin temel görevi adli yargı ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kesin olmayan,hüküm ve kararlara karşılık uygulanacak istinaf başvurularını inceleyerek karar bağlar ve kanunlarla verilen diğer işleri yapmaktır.Bütün adliye bölge mahkemelerinde mutlaka üç hukuk ve iki ceza dairesi ve Cumhuriyet başsavcılığı bulunmaktadır.
Yargıtay nedir?
Adliye mahkemeleri tarafından verilmiş olan kanunun diğer adli mercine bırakmadığı karar ve hükümlerin son incelenme mercidir.Anayasa ve diğer kanunlara uyarınca görevini uygulayan bağımsız yüksek mahkemedir.Kanunla gösterilen belirli davalara ilk ve son derece mahkemesi olarak bakmaktadır.Yargıtay temel görevi nedir?
Adli yargı alanında çözümle sonuçlanan dava ve işler yönünden, ülkede hukukun aynı amaçla yönetilmesini ve hukuk birlikteliğini elde etmektir.Yargıtayın karar organları şu şekilde incelenebilir;
- Daireler
- Hukuk genel kurulu
- Ceza genel kurulu
- Büyük genel kurul
- Başkanlar kurulları
- Birinci başkanlık kurulu
- Yüksek disiplin kurulu
- Yönetim kurulu
İdari yargı nedir?
Hukuka uymayan idari işlemlere karşı açılan iptal davaları, idari eylem ve işler sebebiyle kişisel hakları bizzat zarar gören tarafından açılan tam yargı davaları,kamu hizmetlerinin ilerlemesi amacıyla yapılan idari sözleşmelerden kaynaklanan davaların görülmüş olduğu yargı koludur. İdari yargının ilk derece mahkemeleri, bölge idare mahkemeler ve danıştay olarak üç kolu bulunmaktadır.- İdari Yargı
- Danıştay
- Bölge idare Mahkemeleri
- İlk Derece Mahkemeleri
- İdare Mahkemeleri
- Vergi Mahkemeleri
İdare mahkemeleri nelerdir?
- Diğer yargı makam ve mercilerine bırakılmayan iptal davalarını ve tam yargı davalarını sağlamlaştırma ve ya güçlendirme tahkim yolu temel imtiyaz şart ve sözleşmelerden doğmuş anlaşmazlıklar hariç
- Tam yargı davalarını
- Kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi amacıyla uygulanan idari sözleşmeler nedeniyle taraflar arasında ortaya çıkmış anlaşmazlıklara ilişkili davaları sonuçlandırmakla görevli mahkemelerdir. Vergi hukuku konusuyla alakalı anlaşmazlıklar'da vergi mahkemelerinde görülür.
Bölge idare Mahkemeleri nedir?
Kendi yargı konumları içerisindeki idare ve vergi mahkemelerinin tek yetkilisi olarak verilen kararlara yönelik itirazları analiz eder kesin sonuca bağlar, idare ve vergi mahkemeleri içindeki görev ve yetki anlaşmazlıklarını net şekilde karara bağlamak ile görevlidir.Danıştay nedir?
İdare mahkemeleri tarafından verilmiş ve kanunun diğer idari mercine bırakmamış olduğu karar ve hükümlerin son inceleme mercidir ve kanunla gösterilen belirli davalara'da ilk ve son derece mahkemesi amacıyla bakmaktadır.Danıştay;Kamu hizmetlerinin ilerlemesine ilişkin imtiyaz sözleşmeleri konusunda görüş bildirmek,idari anlaşmazlıkları sonuçlandırmak ve kanunla bildirilen başka işleri yapmakla'da görevlidir.
Geniş anlamda anayasa yargısı;Anayasanın hukuku problemlerinin yargısal süreç içerisinde karara bağlanmasını bildirir. Dar anlamda anayasa yargısı;Kanunların diğer yasama işlemlerinin anayasaya uyumluluğunun yargısal makamlar tarafından incelenmesidir. Anayasa yargısı nedir?
Anayasa yargısında görevli mahkeme anayasa mahkemesidir.Anayasa yargısı temel hak ve hürriyetlerin ihlali durumunda kişileri başvuru yolunu işleterek anayasa ile güvence altına alınan hak ve özgürlüklerin korunmasını sağlamaktadır.Siyasi partilerin kapatılmasına karar verebilir ve Anayasa mahkemesi soyut norm denetimi ve somut norm denetimi yapar yüce divan sıfatıyla ile yargılama yapmaktadır.
Mali yargı nedir?
- Kamu idarelerinin yeterli, ekonomik,verimli ve hukuka göre uygun olarak hareket etmesi.
- Kamu kaynaklarının öngörülen amaç ve kanunlara uyumlu şekilde elde edilmesi,korunması ve kontrollerin yapılması
- Yetkililerin hesap ve işlemlerinin kesin hükme bağlanmasıdır.